Uit een NTFU update:

Cafeïne kan je sportprestatie verbeteren en je hebt er niet veel van nodig. Eén tot drie milligram per kilogram lichaamsgewicht is al voldoende. Dit komt voor de meeste mensen overeen met één of twee kopjes koffie.

Het effect van cafeïne op duurprestaties is in verschillende studies aangetoond. Gemiddeld zien onderzoekers zo’n 3-4% prestatiewinst in testen tussen de 30 minuten en de 3 uur. Overigens met grote individuele verschillen. Om iets over de werkzaamheid te zeggen is de enige manier om het zelf tijdens inspanning uit te proberen.
Cafeïne is een trimethylxanthine. Tot de familie van xanthine horen ook het minder bekende theïne uit thee en theophylline uit chocolade. Cafeïne komt in lagere gehaltes voor in zwarte en in groene thee en in fracties in chocolade. Daarnaast is cafeïne een bestanddeel van frisdranken als cola en energydrinks. Sommige fabrikanten voegen cafeïne toe aan hun sportdrank. Tegenwoordig zijn er ook snoepjes en kauwgum op de markt met cafeïne. Het prestatiebevorderende effect van cafeïne wordt niet beïnvloed door het feit of je wel of geen reguliere gebruiker bent. Het enige effect bij niet-reguliere gebruikers is dat zij bij cafeïne-inname mogelijk wat meer bijeffecten ervaren.

Broodje-aap-verhaal
Veel van het onderzoek naar het effect van cafeïne is betaald door fabrikanten van energiedranken. Over het algemeen zijn dit goed opgezette onderzoeken door gerenommeerde wetenschappers. Het is echter een broodje-aap-verhaal dat het Oostenrijkse Red Bull vijf keer zoveel cafeïne bevat als de Nederlandse variant. Het cafeïnegehalte van deze energiedrank is overal ter wereld hetzelfde. De meeste van dergelijke drankjes bevatten 250 mg cafeïne per 1000 ml. Dat lijkt een hoop, maar een blikje bevat slechts 250 ml. Dus in de praktijk bevat een vergelijkbaar blikje energiedrank slechts 62,5 mg aan cafeïne, evenveel als in een kopje koffie.

Voor de afwisseling
Veel wielrenners zie je aan het eind van de wedstrijd cola gebruiken. Heeft dit een prestatieverbeterend effect? Uit een studie van John Hawley een Australische wetenschapper blijkt inderdaad dat cola aan het eind van een fietstest leidt tot een verbetering van de prestatie. Hoewel cola een hoge concentratie aan koolhydraten had, leidde dit in deze inspanningstest niet tot maagdarmproblemen. Persoonlijk denk ik dat het meestal geen kwaad kan, maar sommige zullen dit echter niet zo goed verdragen door de hoge koolhydraatconcentratie en het koolzuurgehalte. Meestal zijn renners aan het eind van de race de standaardsmaken een beetje beu. Ik kan mij voorstellen dat cola dan een mooie afwisseling is.

Zelf proberen?
Als je zelf het gebruik van cafeïne wilt toepassen tijdens je trainingen dien je op een aantal zaken te letten. Zorg ervoor dat je het vooraf een keer test tijdens een lange duurtraining. Neem de cafeïne ongeveer een uur van te voren. Zorg dat je voordat je op de fiets stapt naar het toilet bent geweest. De manier waarop je cafeïne in je voeding verwerkt, is niet van belang. Zolang je niet boven de 3 mg per kilogram lichaamsgewicht uitkomt. Als je energiegels met cafeïne gebruikt, dien je er rekening mee te houden dat je deze cafeïne ook meetelt bij het totaal.