Het blessurerisico is bij wielrennen in het algemeen klein’, valt te lezen op de website Voorkomblessures.nl. Maar áls een wielrenner geblesseerd raakt, is de kans dat het om een ernstige blessure gaat groot. In 2011 kwamen er 3.700 geblesseerde wielrenners op een spoedeisende hulpafdeling en 24 procent van hen werd direct opgenomen in het ziekenhuis! Ook bij de TC Heerde hebben zich dit jaar enkele ongevallen in groepsverband voorgedaan. Het is vanzelfsprekend niet zo dat al deze ongevallen ook daadwerkelijk te maken hebben met het rijden in een peloton. Maar nadenken over veiligheid en hoe veiligheid eventueel vergroot kan worden is de moeite waard.

Margriet de Groot van Inscene Company zit zelf graag op de racefiets en zij vindt dat vaak onveilig: “Ik heb me altijd geërgerd aan de onveiligheid in grote groepen.” Met onder meer de KNWU, InnoSportNL, Well Design en studenten van de Hogeschool van Utrecht gaat zij op zoek naar een ‘concept’ om fietsen in groepen veiliger te maken. Het project begint met veldonderzoek van de studenten bij fietsgroepjes.

 “Ik geloof in co-creatie”, aldus De Groot. Met het idee om fietsen in groepjes veiliger te maken bracht zij verschillende partijen bijeen. Het project staat nog in de kinderschoenen en De Groot wil nog niet veel kwijt over het ‘concept’: “Ik kan nog weinig zeggen omdat we bezig zijn met verschillende technologieën en mogelijk octrooien.”

Hiërarchie en communicatie

De Groot wil eerst goed in kaart brengen hoe fietsers in groepjes zich gedragen. De studenten van de Hogeschool doen daartoe met behulp van camera’s onderzoek bij een groep van tien tot vijftien wielrenners. In de onderzoeksopzet schrijft studente Chantal Aafjes:

‘We willen kijken hoe gedrag invloed heeft op ongelukken die kunnen gebeuren tijdens het rijden (…) Tijdens dit onderzoek willen wij onderzoeken hoe de hiërarchie binnen een groep is, hoe de communicatie verloopt tijdens een rit en welke situaties renners zelf als gevaarlijk ervaren. (…) Deze observatie willen wij graag vastleggen door middel van video, foto en audio. Interviews met gerichte vragen om voor ons duidelijkheid te scheppen wat er allemaal gebeurt voordat een rit plaats gaat vinden.’

Gedrag beïnvloeden

De Groot heeft de studenten gevraagd zoveel mogelijk data te verzamelen. “We hebben meer inzicht nodig in de manier waarop fietsgroepen zich organiseren en hoe men op elkaar reageert als er bijvoorbeeld geremd moet worden. Er zijn enorm veel variabelen en we weten niet waar we allemaal naar moeten en kunnen kijken. Als de studenten terugkomen met hun gegevens, kunnen we daar een analyse op loslaten. Dan gaan we kijken wat het gedrag van de renners in de groep bepaalt en wat we kunnen bedenken om dat gedrag te beïnvloeden.”

Het veldonderzoek bij de renners is inmiddels gedaan en momenteel verzamelen de studenten gegevens via enquêtes onder ongeveer 150 wielrenners, want De Groot wil zoveel mogelijk gebruik maken van de expertise van ervaren fietsers. “Misschien ervaren wielrenners het fietsen in groepjes helemaal niet als onveilig en is er geen probleem. Maar ik denk toch dat er mogelijkheden zijn om het veiliger te maken. Als bijvoorbeeld blijkt dat de hoofdoorzaak van valpartijen onoplettendheid is – bijvoorbeeld door gebrek aan concentratie of vermoeidheid – dan zou je kunnen denken aan een systeem dat de wielrenners scherp houdt tijdens het fietsen.”

De Groot richt zich met het project nadrukkelijk op toerfietsers en niet op wedstrijdrijders. “We kijken naar mensen die regelmatig op de racefiets zitten en bijvoorbeeld met prestatietochten meerijden.”

Wordt vervolgd.